Polyp đại tràng là bệnh thường gặp ở người lớn, phổ biến là lứa tuổi trên 50. Bệnh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, bạn không nên chủ quan, xem thường.

Polyp đại tràng là một khối phát triển bất thường, không phải u mà chỉ là một tổn thương có hình dạng giống khối u, có cuống hoặc không ở bề mặt trong của đại tràng (ruột già). Hiện tượng này bắt nguồn từ những tổn thương do niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tăng sinh tạo thành, ai cũng có thể mắc bệnh. Một người có thể bị một hay nhiều polyp đại tràng với kích thước khác nhau, có khi nhỏ bằng hạt đậu nhưng có khi to hơn rất nhiều. Polyp đại tràng có thể lồi vào lòng đại tràng hoặc phẳng, phần lớn polyp đại tràng là lành tính nhưng cũng có một số có khả năng trở thành ác tính (ung thư). Vì thế, một người có càng nhiều polyp đại tràng hoặc polyp có kích thước càng lớn thì càng phải lưu tâm, cảnh giác.

Những nguyên nhân

Nhiều tài liệu và công trình nghiên cứu cho thấy, nguyên nhân của polyp đại tràng chủ yếu là do đột biến gen khiến tế bào phát triển không bình thường tạo thành polyp. Theo tự nhiên, quá trình tăng sinh tế bào chịu sự kiểm soát của 2 nhóm gen, đó là nhóm gen gây ung thư và nhóm gen ức chế khối u. Khi có sự đột biến ở bất kỳ gen nào trong số hai loại gen này đều làm cho tế bào tăng sinh quá mức tạo thành u hoặc dạng polyp.

Ngoài ra, có thể do chế độ ăn uống và sinh hoạt không khoa học. Một chế độ ăn nhiều chất béo, thịt đỏ (thịt bò, trâu, thịt chó…) hoặc ăn ít rau, quả, chất xơ, hoặc lười, ít vận động có thể là những yếu tố nguy cơ gây nên polyp đại tràng.

Nghiện thuốc lá, béo phì hoặc viêm đại trực tràng mạn tính… là những yếu tố gây polyp đại tràng. Bên cạnh đó, di truyền cũng được đề cập tới ở những trường hợp cùng huyết thống (ông bà, bố mẹ, anh, chị em ruột thịt) bị polyp đại tràng dẫn đến polyp mang tính chất gia đình.

Polyp đại tràng dạng có cuống và không cuống

Biểu hiện như thế nào?

Polyp đại tràng thường có không có biểu hiện gì rõ rệt, nhất là loại polyp nhỏ, chỉ được phát hiện khi tình cờ chụp đại tràng hoặc nội soi đại tràng vì một lý do nào đó. Ở một số trường hợp, bệnh nhân có biểu hiện đi ngoài ra máu. Hầu hết người bệnh chỉ bị chảy máu ở mức độ nhẹ và vừa, ít khi xảy ra tình trạng chảy máu nặng gây mất máu nghiêm trọng. Ngoài ra, cũng có người bị đau bụng quặn do kích thước polyp lớn, gây kích thích làm tăng nhu động ruột và gây đau, nhiều người thường nhầm tưởng với bệnh kiết lỵ. Một số trường hợp đau bụng kèm theo buồn nôn, nôn, bí trung tiện hoặc bí đại tiện rất dễ nhầm với tắc ruột hoặc bán tắc ruột.

Phát hiện bệnh thế nào?

Những polyp đơn độc ở đại tràng có thể hoàn toàn lành tính và tồn tại trong nhiều năm mà không ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Song, những polyp có chân rộng, không có cuống, khả năng ác tính cao hơn những loại có chân nhỏ hay cuống dài. Để chẩn đoán polyp đại tràng, cần phải chụp X-quang đại tràng, tốt nhất là nội soi đại tràng vì nó giúp quan sát được toàn bộ lớp niêm mạc của đại tràng và có thể sinh thiết để xét nghiệm phát hiện tế bào lạ (tế bào ác tính). Ngoài ra có thể chụp cộng hưởng từ.

Nguyên tắc điều trị và phòng bệnh

Với trường hợp người cao tuổi có nhiều polyp, đặc biệt là loại do di truyền hoặc loại có kích thước lớn hoặc đã gây biến chứng (đau bụng, chảy máu, nôn, buồn nôn…) cần được sớm hội chẩn để phẫu thuật cắt bỏ, nhằm ngăn ngừa ung thư, sau đó dùng thuốc để ngăn tái phát.

Theo afamily