Dùng kháng sinh có thể điều trị nhanh chóng một số bệnh nhưng nó cũng có nhiều tác dụng phụ không mong muốn trong đó có tình trạng loạn khuẩn ruột hay gọi một cách nôm na là tiêu chảy.
Tiêu chảy bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như: do vi khuẩn, do virut, do nhiễm ký sinh trùng nhưng cũng có thể do dùng kháng sinh. Đây là một tác dụng phụ không mong muốn khi dùng những loại thuốc này. Hầu hết các trường hợp tiêu chảy thường nhẹ và tự hết khi ngưng dùng kháng sinh nhưng đôi khi cũng có một loại tiêu chảy nặng xảy ra gọi là viêm ruột màng giả.
Vì sao kháng sinh gây loạn khuẩn?
Trong đường ruột cảu chúng ta luôn tồn tại một quần thể vi khuẩn lành tính với nhiều loài khác nhau. Các vi khuẩn này luôn duy trì ở thế cân bằng giúp quá trình tiêu hóa diễn ra nhịp nhàng, chất dinh dưỡng được hấp thụ tối đa, chất độc hại bị thải trừ, đồng thời kìm hãm và làm mất tác dụng của các vi khuẩn gây bệnh ở đường ruột.
Kháng sinh là một chất mà ngay ở nồng độ thấp nhất cũng có khả năng ức chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn. Khi chúng ta sử dụng một hoặc nhiều loại kháng sinh mạnh có tác dụng lên nhiều loại vi khuẩn, với liều cao và kéo dài thì ngay cả các loài vi khuẩn lành tính nói trên cũng bị nhanh chóng tiêu diệt, khiến thế cân bằng bị phá vỡ gây ra hiện tượng loạn khuẩn ruột, từ đó thúc đẩy sự phát triển của các chủng vi khuẩn gây bệnh có sẵn hoặc mới xâm nhập, dẫn tới chứng tiêu chảy hoặc viêm ruột do kháng sinh.
Kháng sinh tiêu diệt tất cả các vi khuẩn trong đó có cả vi khuẩn có lợi cho đường ruột
Biểu hiện khi bị loạn khuẩn do kháng sinh
Hầu hết các trường hợp bị tiêu chảy do kháng sinh thường là nhẹ với biểu hiện chính là đi ngoài phân sống, phân lỏng nhiều lần trong ngày nhưng không bị sốt, tình trạng sẽ hết sau khi ngừng dùng kháng sinh. Nếu thấy người bệnh, đặc biệt là trẻ em bị tiêu chảy kèm theo sốt, nôn, đau bụng thì cần nghĩ tới các nguyên nhân nhiễm khuẩn khác.
Với một số trường hợp bị suy giảm hệ miễn dịch, trẻ suy dinh dưỡng, có bệnh lý nặng kèm theo, khi dùng kháng sinh phổ rộng, liều cao, kéo dài có thể gây ra tình trạng tiêu chảy nặng hơn, được gọi là viêm đại tràng giả mạc. Biểu hiện trong trường hợp này là: tiêu chảy, phân nhiều nước, có thể lẫn máu; đau bụng; buồn nôn, nôn và sốt. Lúc này cần đưa người bệnh đến bác sĩ và lấy mẫu phân để xét nghiệm để chẩn đoán phân biệt.
Điều trị như thế nào?
Để hạn chế tác dụng phụ kháng sinh nói chung và loạn khuẩn ruột do kháng sinh gây ra nói riêng, bạn cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ, không tự ý mua thuốc điều trị.
Khi bị loạn khuẩn mà vẫn phải sử dụng kháng sinh hoặc tình trạng loạn khuẩn bị nặng hơn thì phải dùng thêm các chế phẩm vi sinh có chứa probiotic và prebiotic để hỗ trợ thêm nhằm cân bằng lại các chủng vi khuẩn đường ruột. Tuy nhiên, với trường hợp khi đã kết hợp với các chế phẩm vi sinh mà vẫn không có hiệu quả thì phải đưa bệnh nhân tới gặp bác sĩ để thay thế bằng kháng sinh khác và được điều trị tiêu chảy kịp thời. Không nên sử dụng men tiêu hóa trong các trường hợp tiêu chảy do kháng sinh.
Cần làm gì tại nhà?
Bù nước và điện giải bằng dung dịch oresol hoặc viên hydrite là việc làm cần thiết và phải tiến hành ngay, đặc biệt là với trẻ em. Cần chú ý pha dung dịch bù nước phải theo đúng hướng dẫn sử dụng, không tự ý chia nhỏ gói oresol hoặc viên hydrit để pha làm nhiều lần. Dung dịch bù nước đã pha nếu quá 12 giờ không uống hết phải bỏ đi. Cần duy trì việc uống bù nước đến khi người bệnh đi ngoài phân sệt và dưới 3 lần mỗi ngày.
Một lưu ý hết sức quan trọng nữa là trong khi bị tiêu chảy, bạn vẫn cần duy trì chế độ ăn thích hợp với thức ăn mềm và lỏng hơn bình thường với đủ 4 nhóm thực phẩm, chia thành nhiều bữa nhỏ.
Theo alobacsi
