Vì sao ung thư đại tràng lại đáng sợ?

Ung thư đại tràng có thể được chẩn đoán và phát hiện rất sớm khi khối u mới xuất hiện trên niêm mạc và xâm lấn một phần xuống hạ niêm mạc. Tuy nhiên ở Việt Nam, việc chẩn đoán này lại gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân do đâu?

Yếu tố ảnh hưởng đến khả năng mắc ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng tại các nước như Úc, New Zealand, Bắc Mỹ, châu Âu có tỷ lệ rất cao. Trong khi ở Trung Á và Ấn độ lại thấp. Nguyên nhân là do khác biệt về chế độ ăn, môi trường và gen.

Ngoài ra yếu tố kinh tế cũng ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh. Theo nghiên cứu những người có kinh tế kém nhất mắc ung thư đại tràng cao hơn 30% so với những người có kinh tế giàu nhất.

Các yếu tố hành vi như: ăn uống không khoa học, lười thể dục thể thao, hay uống rượu bia, hút thuốc lá, sử dụng chất kích thích, béo phì cũng đóng góp vào nguy cơ mắc bệnh.

ung-thu-dai-trang-01

Lối sống không lành mạnh như uống rượu, hút thuốc cũng góp phần gia tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng

Tuổi tác cũng là một trong những yếu tố gây bệnh. Người cao tuổi thường có tỷ lệ mắc bệnh cao. Những người dưới 40 tuổi ít mắc, nhưng ở độ tuổi 40-50 thì lại tăng cao, càng già, tỷ lệ mắc ung thư đại tràng càng cao.

Dấu hiện chẩn đoán bệnh

Ung thư đại tràng có thể xác định được trong giai đoạn sớm khi khối u mới xuất hiện ở đại tràng. Khối u có ở lớp niêm mạc và xâm lấn một phần xuống hạ niêm mạc. Phát hiện trong giai đoạn này có thể can thiệp bằng cách cắt qua nội soi đại tràng.

Giai đoạn sớm: khi khối u xâm lấn qua niêm mạc hạ, xuống tới thanh mạc (lớp bên ngoài đại tràng) thì vẫn phẫu thuật được với tỷ lệ sống cao, 90% sống trên 5 năm.

Phát hiện vị trí ung thư đại tràng phụ thuộc vào sự phát triển của khối u: khối u vẫn trong lòng đại tràng hay đã xâm lấn sang cơ quan lân cận.

Ung thư đại tràng phải có biểu hiện phân lỏng, thiếu mát, toàn thân mệt mỏi, suy nhược. U đại tràng trái thường trướng bụng, đau bụng, sôi bụng, trung tiện được thì đỡ (gọi chung là hội chứng Koeing). Phân táo có máu sẫm hoặc máu tươi phủ ngoài và có kèm nhầy. Các triệu chứng như thay đổi thói quen đại tiện (giả ỉa chảy, giả lỵ), phân nhỏ dẹt như bút chì, có máu sẫm hoặc máu tươi lẫn nhày là biểu hiện của ung thư trực tràng.

Lưu ý là triệu chứng của ung thư trực tràng rất giống với triệu chứng rối loạn tiêu hóa. Do vậy, cần hết sức để ý, nếu tình trạng kéo dài 5-7 ngày không đỡ, kể cả khi đã dùng đến kháng sinh, thì người bệnh nên đi khám ngay.

ung-thu-dai-trang-02

Ung thư đại tràng giai đoạn sớm rất giống rối loạn tiêu hóa, do đó người bệnh cần đặc biệt chú ý

Các phương pháp phát hiện bệnh

Chẩn đoán ung thư đại tràng ở Việt Nam rất khó vì nhận thức của người dân về bệnh còn thấp và cũng không có điều kiện để đi thăm khám sức khỏe thường xuyên. Các cơ sở y tế được trang bị phương tiện chẩn đoán hiện đại cũng không có quá nhiều và chi phí lại đắt (hầu hết các bệnh viện tuyến huyện không có máy soi đại tràng và bác sĩ chuyên nội soi đại tràng). Các phương pháp như cắt lớp vi tính ổ bụng, chụp Xquang đại tràng lại không thể chẩn đoán bệnh sớm.

Các phương pháp dùng để xác định bệnh gồm:

Soi đại tràng: phương pháp hiệu quả nhất phát hiện khối u có kích thích vài milimet hoặc các điểm bất thường trên đại tràng như túi thừa, polyp đại tràng, viêm loét do nhiễm khuẩn…

Xét nghiệm máu có trên phân: u đại tràng thường bị hoại tử, gây chảy máu, do đó trong phân thường sẽ có hồng cầu. Tuy nhiên, xét nghiệm này cũng không có nhiều tác dụng trong việc chẩn đoán bệnh ở giai đoạn sớm.

Xét nghiệm dấu ấn ung thư: gồm các dấu ấn: CA 19-9, CEA. Đây là 2 dấu ấn thường dùng trong chẩn đoán ung thư đại tràng.

Xét nghiệm khác: chụp cắt lớp vi tính, Xquang ổ bụng, chụp PET, chụp cộng hưởng từ…chỉ giúp đánh giá giai đoạn bệnh chứ không có nhiều ý nghĩa trong chẩn đoán bệnh giai đoạn sớm.

Đối tượng dễ mắc ung thư đại tràng

Chính vì bệnh giai đoạn sớm có những biểu hiện dễ nhầm lẫn với các loại bệnh khác khả năng chẩn đoán bệnh ở giai đoạn sớm lại phụ thuộc nhiều vào công nghệ nên mỗi người cần phải nâng cao kiến thức về bệnh cho mình. Đặc biệt là các nhóm đối tượng như:

– Có thành viên trong gia đình mắc ung thư đại tràng (có tính di truyền) hoặc gia đình có tiền sử ung thư đại tràng.

– Ung thư đại tràng di truyền do bất thường về gen trên nhiễm sắc thể trội, gồm 2 hội chứng: Lynch, Polyp tuyến gia đình. Đặc biệt với những gia đình có người mắc bệnh ở độ tuổi trẻ, trung bình 48 tuổi, có trường hợp mắc bệnh khi mới 20 tuổi.

– Bệnh nhân mắc viêm ruột (bệnh Crohn, viêm loét đại trực tràng)

– Các bệnh khác: người bị to đầu chi, bệnh nhân chiếu xạ ổ bụng, người ghép thận.

Theo BS. Lê Xuân Thắng

Add Comment