Lồng ruột ở trẻ là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ trong độ tuổi từ 5 – 9 tháng. Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện nay cứ 1000 trẻ em sẽ có khoảng 3 – 5 trường hợp mắc chứng lồng ruột. 70% những ca lồng ruột xảy ra ở các bé trai và bệnh thường xuất hiện vào mùa đông xuân.

Nguyên nhân gây lồng ruột là gì?

Lồng ruột xảy ra khi một đoạn ruột bị “chui” vào trong lòng một đoạn ruột khác ở kế cận, kèm theo đó là các mạch máu nuôi dưỡng đoạn ruột đó.

Cho đến nay, có tới 90% các ca lồng ruột không rõ nguyên nhân. Một số trường hợp được cho là do các khối u, polýp của ruột làm thay đổi nhu động của ruột dẫn tới việc các đoạn ruột bị thoát khỏi vị trí bình thường của nó mà lồng vào nhau.

Ngoài ra, viêm nhiễm ruột cũng là một trong những tác nhân gây ra lồng ruột. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỷ lệ lồng ruột cao thường xuất hiện ở những trẻ bị nhiễm virus Rotavirus gây nôn và tiêu chảy cấp. Các yếu tố như tiêu chảy kéo dài, các sẹo tổn thương ở ruột, dính ruột… cũng có thể là tác nhân gây lồng ruột mặc dù chưa được chứng minh rõ ràng. Người gặp bất thường trong giải phẫu ruột, có tiền sử lồng ruột và trẻ em nam là những đối tượng có nguy cơ cao mắc chứng lồng ruột.

Triệu chứng khi trẻ bị lồng ruột

Cha mẹ có thể dễ dàng nhận thấy các biểu hiện bất thường ở trẻ như:
– Quấy khóc vì đau bụng
– Nôn mửa
– Bỏ bú
– Bụng trướng căng
– Tiểu ít
– Đi ngoài phân lẫn máu và dịch nhày hoặc có thể toàn máu tươi.
– Trẻ mệt lả, sốt cao
– Da xanh tái
– Lờ đờ, hôn mê
– Cơ thể mất nước nặng cộng với các biểu hiện của nhiễm khuẩn nhiễm độc hoặc sốc do mất nước hay sốc nhiễm khuẩn.

Lồng ruột ở trẻ có nguy hiểm không?

Có thể khẳng định lồng ruột là một bệnh vô cùng nguy hiểm, thậm chí có thể gây tử vong cho trẻ nếu không được phát hiện sớm và khắc phục kịp thời.

Khi một đoạn ruột chui vào lòng một đoạn ruột khác sẽ dẫn tới tắc nghẽn, ứ trệ thức ăn trong ruột. Thêm nữa các đoạn ruột luôn kèm theo các mạch máu nuôi dưỡng nên khi lồng ruột xảy ra thì thường các mạch máu cũng bị tắc nghẽn theo.

Bụng trướng căng là triệu chứng của lồng ruột ở trẻ

Đoạn ruột bị tắc sẽ nhanh chóng bị giãn to, mạch máu bị ứ trệ khiến nó bị thiếu máu và gây ra viêm nhiễm, phù nề, hoại tử, xuất huyết. Người ta thấy rằng trước 48 giờ, chỉ có khoảng 2,5% khối lồng bị hoại tử nhưng sau 72 giờ, tỷ lệ này đã lên tới 80%. Khi ruột bị hoại tử sẽ dẫn tới hiện tượng nhiễm khuẩn nhiễm độc nặng, sốc nhiễm khuẩn, thủng ruột gây viêm phúc mạc khiến bệnh nhi tử vong.

Xử trí khi phát hiện lồng ruột ở trẻ

Khi trẻ có các biểu hiện lồng ruột, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và tiến hành các chẩn đoán cận lâm sàng như xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, siêu âm ổ bụng, chụp XQ… để xác định chính xác tình trạng, mức độ bệnh. Khi đã chắc chắn trẻ bị lồng ruột, các bác sĩ sẽ thực hiện biện pháp tháo khối lồng bằng bơm hơi hoặc barium, trong một số trường hợp khẩn cấp có thể sẽ tiến hành phẫu thuật. Các biện pháp khắc phục này giúp trẻ có thể được bù thêm dịch, cho kháng sinh, nuôi dưỡng và đặt ống thông dạ dày để giảm tình trạng trướng bụng,…

Bởi 90% các trường hợp lồng ruột ở trẻ nhỏ hiện nay chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng nên cũng không có biện pháp phòng ngừa hữu hiệu. Cách tốt nhất để xử trí kịp thời là cha mẹ cần chú ý tới các dấu hiệu bất thường của trẻ để phát hiện sớm và tránh biến chứng nguy hiểm mà lồng ruột gây ra.